top of page

Medicinaal en recreatief cannabisbeleid: beide met een eigen bestaansrecht

Foto van schrijver: Simone van BredaSimone van Breda

Bijgewerkt op: 4 feb

In 2019 overleed mijn moeder aan de gevolgen van een hersentumor. De prognose was direct slecht. Een van de eerste dingen die ik deed, was ervoor zorgen dat we toegang kregen tot cannabisolie. Je hoort zulke hoopvolle verhalen. Ondanks dat we wisten dat deze vorm van kanker waarschijnlijk alleen verlichting zou geven, wilde ik dat ze in ieder geval de kans kreeg. Maar ze durfde er niet aan. Sterker nog, ze wilde niet dat iemand wist dat ze het in huis had, want het was ‘drugs’. Het stigma was zelfs bij mijn eigen moeder zo groot. Uiteindelijk, na zes maanden chemo en vijftig bestralingen, kwamen de tumoren net zo snel terug. Pas toen durfde ze het wel te proberen. Ondanks dat het te laat was, zag ik haar opknappen. Ze sliep, ze at, haar kwaliteit van leven nam toe. Tot mijn nog steeds grote verdriet overleed zij enkele weken later.


Dit persoonlijke verhaal staat niet op zichzelf. Het illustreert een bredere maatschappelijke realiteit: de misvattingen en angst rondom cannabis belemmeren mensen in hun recht op effectieve zorg en veilige consumptie. Dit is niet alleen een kwestie van regelgeving, maar van maatschappelijke acceptatie en constructief beleid. Medicinale en recreatieve cannabis dienen verschillende doelen, hebben een eigen bestaansrecht en kunnen elkaar simpelweg niet vervangen.


Medicinaal cannabis: een betrouwbaar geneesmiddel dat lijdt onder het recreatieve stigma

Medicinale cannabis wordt ingezet bij ernstige medische aandoeningen zoals chronische pijn, epilepsie en multiple sclerose. Dit vereist een strikte farmaceutische aanpak waarbij controle, betrouwbaarheid en veiligheid vooropstaan (IGJ, 2022; KNMP, 2023).

Medicinale cannabis is geen lifestyleproduct, geen genotsmiddel, en mag ook niet zo benaderd worden. Het is een geneesmiddel, of beter gezegd: een grondstof voor een geneesmiddel. Net als bij andere farmaceutische producten moet de productie voldoen aan strikte normen: gestandaardiseerde doseringen, zuiverheidsgaranties en gecontroleerde productie (Bedrocan, 2023).


Toch wordt medicinale cannabis nog altijd meegesleurd in het bredere debat over recreatief cannabisgebruik. Het gevolg? Een hardnekkig stigma dat ervoor zorgt dat patiënten die baat kunnen hebben bij medicinale cannabis, er alsnog van afzien uit angst voor maatschappelijke veroordeling (PMC, 2024).


Mijn eigen moeder durfde pas medicinale cannabis te proberen toen ze geen andere opties meer had. Niet vanwege gebrek aan kennis of toegang, maar vanwege de angst mede door het stigma dat eraan kleeft. Dit is een schrijnend voorbeeld van hoe politieke terughoudendheid en maatschappelijke vooroordelen letterlijk de levenskwaliteit van patiënten verminderen. Dit moet stoppen. Wanneer patiënten baat kunnen hebben bij een effectief middel, mogen zij niet gehinderd worden door irrationele angst of een gebrek aan politieke moed.


Ondanks dat ik mij niet actief bezighoud met medicinale ontwikkelingen hoor ik vaak dat er een zekere terughoudendheid is. Door de aarzeling in de medische sector lijkt het erop dat patiënten vaak zelf op zoek gaan naar oplossingen in plaats van een duidelijk medisch traject te kunnen volgen. Artsen en apothekers spelen een cruciale rol in de juiste toepassing en dosering, en het waarborgen van patiëntveiligheid. Dit voorkomt willekeurige zelfmedicatie en garandeert een verantwoorde inzet binnen een breder behandelingsprotocol (Longkanker Nederland, 2021; KNMP, 2023).


Recreatieve cannabis: een oplossing voor openbare orde en volksgezondheid

Recreatieve cannabis heeft een andere functie: coffeeshop of cannabisverkooppunten zijn een oplossing van een openbare orde probleem in het belang van de volksgezondheid. De Nederlandse overheid heeft dit in 1976 goed bedacht, maar het beleid nooit afgemaakt. Het gedoogbeleid werd ingevoerd om een scheiding tussen soft- en harddrugs te creëren en zo de volksgezondheid te beschermen (Jellinek, 2023). Hoewel het beleid deels succesvol was in het verminderen van contact tussen softdrugsgebruikers en de harddrugsscene, bleef de productie en aanvoer van cannabis naar coffeeshops ongereguleerd, wat leidde tot de zogenaamde 'achterdeurproblematiek'. Dit heeft ervoor gezorgd dat de markt kwetsbaar bleef voor illegale handel en onduidelijkheid voor consumenten en ondernemers (Rijksoverheid, 2023). Het gedoogbeleid heeft zijn functie en bestaansrecht bewezen, maar zonder een sluitende regulering blijft de markt onnodig kwetsbaar voor illegale handel en onduidelijkheid voor consumenten en ondernemers.


Als voorzitter van de Bond van Cannabisdetaillisten zet ik mij in voor het eindelijk voltooien van dit beleid. Het huidige beleid frustreert zowel consumenten als ondernemers door onnodige en verouderde beperkingen. Volgend jaar bestaat het gedoogbeleid 50 jaar, maar de regelgeving is sindsdien amper meegegroeid met de samenleving. In 1976 hield men geen rekening met innovatie, en sindsdien zijn talloze nieuwe, veiligere en gecontroleerde consumptiemethoden ontwikkeld. Door te blijven hangen in een halve oplossing blijven we illegale handel faciliteren en doen we consumenten tekort.


Het is veelzeggend dat zelfs in een conservatief land als Frankrijk stemmen opgaan voor een fundamentele herziening van het cannabisbeleid. De recente oproep van Éric Piolle, burgemeester van Grenoble, om een referendum te houden over de decriminalisering van cannabis, illustreert hoezeer het besef groeit dat het huidige repressieve beleid faalt. Piolle pleit voor een door de staat gecontroleerde legalisering, die volgens hem 50% van de illegale markt zou laten verdwijnen (Bernard, 2025). 


Dit toont aan dat de discussie over cannabis wereldwijd in beweging is. Terwijl sommige landen, zelfs conservatieve zoals Frankrijk, bereid zijn om hun beleid kritisch te herzien, blijft Nederland vasthouden aan een halfslachtige status quo. Een recreatieve legalisering vraagt een eigen benadering. Een benadering waarbij de functie van de coffeeshop of het cannabisverkooppunt niet wordt vergeten en waarbij zij altijd moeten kunnen concurreren met de illegale markt. Een sluitende regulering van recreatieve cannabis moet zowel de verkoop als de productie omvatten. Door toezicht te houden op productkwaliteit en distributie, kan worden voorkomen dat de markt in criminele handen blijft. Bovendien draagt regulering bij aan de volksgezondheid door schadelijke stoffen en onzuiverheden in cannabisproducten te elimineren (Rijksoverheid, 2023; Zoek Officiële Bekendmakingen, 2023).


Toch kunnen ze elkaar wél versterken

Het is daarom essentieel dat zowel de medicinale als de recreatieve sector niet alleen worden gereguleerd, maar ook als volwaardige, zelfstandige markten worden erkend. Ondanks dat medicinaal en recreatief cannabisgebruik twee verschillende markten bedienen, hebben ze beide te maken met hetzelfde hardnekkige stigma. Beide markten hebben een eigen bestaansrecht en moeten als zodanig worden erkend en gereguleerd. Dit fundamentele onderscheid wordt in beleidsdiscussies en summits vaak onvoldoende belicht, waardoor regulering tekortschiet en misverstanden blijven voortbestaan. Ik vind het zorgwekkend dat we steeds vaker zien dat recreatieve merken onder een medicinale vlag opereren, ik vind het misleidend, maar het ondermijnt ook het bestaansrecht van beide markten. Dit soort vervaging van grenzen speelt het stigma juist in de hand en verhindert dat beide sectoren de erkenning en regulering krijgen die ze nodig hebben. Iedereen die zich inzet voor een serieuze regulering, zowel medicinaal als recreatief, zou dit onderscheid helder moeten bewaken en actief moeten verdedigen.


Een gereguleerde recreatieve markt en een sterk verankerde medische cannabisindustrie kunnen elkaar versterken in plaats van ondermijnen. Een scherpe beleidsmatige scheiding is noodzakelijk, maar minstens zo belangrijk is een duidelijke scheiding in de discussie. Ik heb dit aan den lijve ondervonden. Mijn eigen moeder, die mogelijk baat had kunnen hebben bij medicinale cannabis, durfde het niet te gebruiken vanwege het stigma. Dit is precies waarom we het onderscheid tussen medicinale en recreatieve cannabis helder moeten maken. Pas als we erkennen dat beide markten een eigen rol en bestaansrecht hebben, kunnen we toewerken naar wederzijdse acceptatie en het doorbreken van stigma’s.



Referenties

  • Bedrocan. (2023). Standaardisatie: Onze methode. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://bedrocan.com/nl/over-bedrocan/standaardisatie-onze-methode/

  • Bernard, A. (2025). Eric Piolle roept op tot een referendum over de decriminalisering van cannabis. Newsweed. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://www.newsweed.fr

  • Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). (2022). Beleid rond medicinale cannabis in Nederland. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://www.igj.nl/onderwerpen/medicinale-cannabis

  • Jellinek. (2023). Wat is de geschiedenis van cannabis?. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/wat-is-de-geschiedenis-van-cannabis/

  • Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP). (2023). Richtlijnen voor medicinale cannabis in de apotheek. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://www.knmp.nl/medicinale-cannabis

  • Longkanker Nederland. (2021). Brochure medicinale cannabis. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://www.longkankernederland.nl/media/1/Downloads/Brochure-medicinale-cannabis.pdf

  • PMC. (2024). Publicaties over medicinale cannabis en stigma. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10811895/

  • Rijksoverheid. (2023). Experiment gesloten coffeeshopketen: Aanleiding en opzet. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/experiment-gesloten-coffeeshopketen-wietexperiment/aanleiding-en-opzet-experiment-gesloten-coffeeshopketen

  • Zoek Officiële Bekendmakingen. (2023). Scheiding der markten en beleid ten aanzien van coffeeshops. Geraadpleegd op [4 februari 2025], van https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-34165-7.html

80 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comments


©2024 by Simone van Breda. 

bottom of page